Saint-Omer, Bibliothèque d'agglomération de Saint-Omer, 576

Guido Faba (Summa dictaminis) - Ars dictandi - Liber Decretum abbreviatum - Johannes de Deo (Concordantiae) - Expositio verborum legalium in jure canonico frequentatorum secundum ordinem alphabeticum - Tabula alphabetica - Diffinitiones titulorum super quinque libros Decretalium

Cote de Saint-Bertin au XVIIIe siècle : 537Lien vers le manuscrit 813

Papier · A, 224 ff., B · 210 x 140 mm · Fin XIIIe-XVe siècle


Cote : 1r-45v

Parchemin · 45 ff. · 210 x 140 mm . France du Nord, Cambrai (?) . Fin XIIIe siècle

Description physique

· Réglure : Réglure à la mine de plomb

0 x 0 mm · Écriture : Textualis libraria . Ecriture de petit module, d'une seule main avec présence de "s" longs en finale.

Décoration :

(1ra) «Q» Initiale partie rouge et bleue sur 3 lignes avec bandes d'I dans la marge int., filigranes et oeufs de grenouilles.

Initiales secondaires filigranes alternativement bleues et rouges sur deux lignes aux ff. (1ra-38vb) .Titres en rubrique (ff. (1ra-41ra) ) et pieds-de-mouche alternativement rouges et bleus (ff. (1ra-38vb) ). Rehauts de rouge dans le texte (ff. (1ra-45ra) ).

Datation : Fin XIIIe siècle

Origine : France du Nord, Cambrai (?)

Contenu :

(1ra-17rb) GUIDO FABA , Summa dictaminis « Incipit summa [dictaminis] Guidonis . Quasi modo geniti infantes lac concupiscite rationabile sine dolo cum exultatione suscipite ...... sexus femineus noscitur indigere. » p. 455, n° 35.2 Pour Charles B. Faulhaber de nombreux textes attribués à Guido Faba pourraient être de Magister Hugo, voir : et p. 460, n° 42.1
(17rb-32ra) GUIDO FABA , Dictamina rhetorica « Incipit doctrina rethorica a magistro Guido . Reverendis parentibus G. et L., M. eorum devotissumus filius ...... hic injuriam pacienti. »
(32ra-40ra) GUIDO FABA , Exordia « Exordia et contitulationes ad ea . Ordo juris expostulat ...... conditio multipliciter aggravatur. »
(40ra-40va) GUIDO FABA , De libellis ecclesiasticis « Ego Guido peto Bertam in uxorem ...... quod justum fuerit et honestum. »
(40va-43va) GUIDO FABA , Arenge « Vobis tanquam domino nostro ac potestati ...... in terra pax hominibus. (titre final) Explicit summa magistri Guidonis Fabri.
(43va-43vb) Epistola finalis laudis et commendationis « A Domino factum est istud cuius gratia sumus ...... orbis terrarum. »
(43vb-45ra) Formularium curie Cameracensis « Nota quod in cartis et in omnibus contractibus ponenda sunt nomina contrahentium et res per quam fit contractus ...»
(43vb-44ra) Carta officialis curie Cameracensis « Universis presentes litteras inspecturis officialis curie Cam. salutem in Dominum. Notum facimus universis quod in presentia nostra constituti V. burgensis Bruxellis et A. ejus uxor recognoverunt se vendidisse et in perpetuum quitasse xxx boneria terre site in territoritorio de C. juxta molendinum ex una parte et castrum vetus ex altera parte abbati et conventui de C. canonicis ordinis Premonstratensis dyocesis Cameracensis pro xxx libris Lovavensis monete. ...» L'official de Cambrai notifie la vente par V. bourgeois de Bruxelles et A. son épouse de 30 bonniers de terres situées dans le territoire de C. à côté du moulin d'une part et du vieux château d'autre part à l'abbé et au convent de C., chanoines de l'ordre de Prémontré dans le diocèse de Cambrai pour 30 livres de Louvain.
(44ra) Carta G. « Ego G. dictus de tali loco omnibus presentes litteras inspecturis salutem in Domino. Notum sit universis facio quod ego ratam habeo et accepta venditionem terre in tali loco site quam fecit V. et A. abbati et conventui Gribern(?). ...» G. confirme et ratifie la vente faite par V. et A. à l'abbé et au convent de G(ri)b(er)n (= Grimbergen?).
(44ra-44rb) Carta officialis curie Cameracensis « Omnibus presentes litteras inspecturis, officialis curie Cam. salutem in Domino. Noverint universi quod in presentia constitutis talis recognovit se debere ex causa mutui .cc. lib. in usualis quos promisit reddere burgensi supradicto ...» L'official de Cambrai notifie qu'untel a emprunté 200 livres à un bourgeois et qu'il s'engage à les lui rendre.
(44rb-44va) Carta officialis curie Cameracensis « Universis presentes litteras inspecturis, officialis curie Cam. salutem in Domino. Notum facimus quod in nostra presentia constituti V. de tali loco et C. ejus uxor recognoverunt coram se debere .cc. solidos talis monete ex causa mutui. ...» L'official de Cambrai notifie que V. de tel lieu et C. son épouse ont reconnu devant lui devoir 200 sous en telle monnaie.
(44va-44vb) Carta officialis curie Cameracensis « Universis presentes litteras inspecturis, officialis curie Cam. salutem in Domino. Notum facimus quod in presentia nostra constituta est domina M. de tali loco relicta V. defuncti Lovan. militis recognovit et confessa est in jure coram nobis se dedisse et concessisse ad firmam quam diu vixerit Theobaldo de Lov. armigero fratri condam dicti defuncti et ejus heredibus pro vi libris Lovan. annui redditus solvendis dicte M. quam diu vixerit. ...» L'official de Cambrai notifie que M. dame de tel lieu, veuve de V. chevalier de Louvain a reconnu avoir donné à ferme tant qu'elle vivra à Thibaut de Louvain, écuyer, frère du dit défunt et à ses hoirs contre 6 livres de Louvain de rente annuelle.
(44vb-45ra) Carta officialis curie Cameracensis « Universis presentes litteras inspecturis, officialis curie Cam. salutem in Domino. Notum facimus quod in presentia nostra constituti Stephanus et Clemens de Parvo Ponte pelliparii fratres asseuerunt coram nobis quod ipsi habebant et possidebant insimul pro indiviso quandam domum cum ejusdem pertinentiis Bruxellis. ...» L'official de Cambrai notifie qu'Etienne et Clément, pelletiers, partagent une maison en indivis à Bruxelles.
(45ra) Appellatio « Cum appeletur a sententia diffinitva et tunc sufficiat dicere appellatio ab iniqua sententia. ...»


Cote : 46r-61v

Ars dictandi

Papier · 15 ff. · 210 x 140 mm . XVe siècle

Description physique

0 x 0 mm · 27 longues lignes

Datation : XVe siècle

Contenu :

(46r) « De arte dictandi . Lustrare .I. purgare. circuire. luminare. ...... Lustramen .I. purgamentio. circuitus. luminatio » Texte de deux lignes.
(46v) « Hoc unum pro vestra dominacione velim Deum exoratum habere ut usque prosperam tocius hominis geratis vitam ac ut medicine opus vobis non sit. Vester Johannes de Cruce, nihil ultra qui scribuntur vobis scribendum volens invenire. ...»
(47r-55v) Ars dictandi « Circa modum dictandi aliqua sunt breviter notanda, quorum primum est quod dictator principaliter debet ... ...... est exemplificatum et hec sufficiant de premissis. »

Cote : 62r-216v

Description physique

Contenu :

(62r-68r) Liber Decretum abbreviatum « Hic incipit decretum abbreviatum : Sub planis et brevibus verbis continetur tota vis sive intencio decretorum . Liber Decretorum distinctus est in tertius partes, quarum prima ... ...» Dans le n° 3, il faut mettre deux points après « abbreviatum, » ce qui vient ensuite étant le véritable incipit du morceau : « Sub planis et brevibus verbis continetur » tota vis sive intencio decretorum. »—Voici le desinit : « ct XXIIa q. v. notificasti. » Celui que donne le catalogue n’appartient pas à ce traité.
(68v-72v) Concordantiae magistri Johannis de Deo ad quamcumque materiam inceniendam « Hic incipiunt quidam tituli decretalium qui inveniuntur necessarii ad ordinem iudiciarium una cum omni ...»
(73r-92r) Expositio verborum legalium in jure canonico frequentatorum secundum ordinem alphabeticum « Quoniam omnium habere memoriam et nonnullo penitus ...»
(92v-109v) Tabula alphabetica « Absurdum est illa admittere... ...» Entre les nos 3 et 4, il faut en effet placer trois morceaux omis que voici : 1° « Hic incipiunt quidam tituli Decretalium » qui inveniuntur necessarii ad ordinem judiciarium » et à la fin : « Expliciunt Concor- » dantioe magistri Jo. de Deo ad quameumque materiam inveniendam. » — 2° Incipit : « Quoniam omnium habere memoriam. » — Desinit : « Et sic est finis hujus libri. » Laus Deo, pax vivis, requies defunctis. Explicit Expositio verborum legalium injure » canonico frequentatorum secundum ordinem alphabeticum litterarum. Arnen. » 3° « Absurdum est illa admittere. » — Desinit : « Diligenti discussione, ut prefertur, » facta. Deo gratias. Amen. Ce dernier morceau est une sorte de table alphabétique des matières occupant dix-sept feuillets.
(110r-211v) Diffinitiones titulorum super quinque libros Decretalium, ac varii casus super eosdem a magistro Johanne Andree compilati « Incipiunt Difinitiones titulorum super quinque libros Decretalium, ac circa casus super eosdem a magistro Johanne Andrée compilati. Et primo diffinitiones titulorum primo libro decretalium. Constitutio est jus relatum in scriptis redactum... ...»

Cote : 217r-224v

Description physique

Contenu :

(217r-224v) Varia opuscula « Quidem corporeas infirmitates populi fidelis evangelii predicato… ...» A la fin du volume on trouve quelques feuillets très-endommagés par l'humidité, sur lesquels on lit : « Vicesima IIa causa, Vicesima VIIa causa. » Ce sont probablement des fragments de la deuxième partie du Décret.

+ Description physique

+ Histoire

+ Bibliographie


Comment citer cette notice ?
Institut de recherche et d'histoire des textes (IRHT-CNRS), «Notice de Saint-Omer, Bibliothèque d'agglomération de Saint-Omer, 576», dans Stutzmann Dominique (dir.), Saint-Bertin : centre culturel du VIIe au XVIIIe siècle, 2016 (permalink : http://saint-bertin.irht.cnrs.fr/site/php/notice.php?id=Saint-Omer576&catalogue=st-omer). Consultation du 26/04/2024.
Signaler un complément d'information