(1ra-3rb)
Tabula capitulorum
« Iste tractatus divisus in vii membre, in primo membro tractantur
sequentia significata.
. Quid ecclesiasticum interdictum est
...»
(3v-22r)
JOHANNES CALDERINI
,
De interdicto ecclesiastico
« Quamvis dubia plura circa materiam ecclesiastici interdicti
pocius papalem determinationem quam magistralem solutionem
...—... cum inter vos concesse ipsi ecclesie auxilio cui est honor et
gloria per infinita secula. Amen.
(titre final) Explicit tractatus Johannis Calderini de ecclesiastico
interdicto.
.»
(22v-26v)
JOHANNES ANDREAE
,
Compilatio super IV libro Decretalium
« Christo nomen invocans ad honrem ipsius et reverendissimi patris
mei domini Bonifatii archidiaconi
...—... non ad propositum, unde quod dicant vide per te
ipsum.
(titre final) Explicit summa brevis Johannis Andreae super quarto libro
decretalium.
.»
(26v-27v)
JOHANNES ANDREAE
,
De electione
« Ut habeas in summa tractatum tituli de electione nota casus in
quibus electio infringitur et ipso jure cassatur
...—... ad honorem Dei omnipotentis et virginis gloriose, etc. Eligo in
pastorem.
(titre final) Et sic est finis forme electionis Johannis
Andree.
.»
(28r-32v)
JOHANNES CALDERINI
,
Tractatus de appelationibus
« Viso de hiis que fiunt in judiciis videndum est de remediis
quibus litigantibus in judiciis relevantur
...—... debet illico copiam facere de processu et relatione alias non
valet et sic ii qui videndum in fine Johannis Calderini.
(titre final) Explicit tractatus de appellationibus rectu et relatione
Johannis Calderini.
.»
(33r-33v)
JOHANNES ANDREAE
,
Tractatus de replicationibus
« Replicationum materiam quam Johannes tractavit in decretali a
nobis
...—... se non necesse super hiis interloqui.
(titre final) Johannes Calderini
.»
(34r-48r)
BARTOLUS DE SAXOFERRATO
,
Tractatus represaliarum
« De represaliis tractaturus queremus de aliquibus questionibus
principalibus quas postea per particulares questiones clare
examinabo.
. Question prima, an represalie sint licite ?
...—... petat a terra sua represalias modo legitimo alias sua
auctoritate non poterit exercere.
(titre final) Bar. de Saxoferrato. Et sic est finis.
.»
(48v-58v)
BARTOLUS DE SAXOFERRATO
,
Tractatus de duobus fratribus
« Sequitur tractatus de duobus fratribus
. Hic est tractatus de duobus fratribus simul habitantibus et
dividitur in duas partes principales, quia quandoque inter
rationes
...—... ideo vide causam domini suis dictis.
» Ff. 56r-60v blancs.
(61r-65r)
DINUS DE MUGELLO
,
Tractatus de successionibus ad intestato
« Quoniam ab intestato successsionum materia in juris corpore tam
in glossa quam in textu noscitur esse diffusa
...—... ut in predicta autem continetur.
(titre final) Et sic est finis Deo gratias.
. (colophon) Compositus est suprascriptus tractatus de successionibus ab
intestato per famosum professorem dominum Dynum de Mugello finitus
etc. anno M. CCCC XXXI die xii mensis julii (12 juillet
1431).
»
(65r-67r)
BALDUS DE UBALDIS DE PERUSIO
,
Tractatus de constituto
« Quia sum advocatus mercatorum ideo brevem summam componendam
duxi super materiam constituti et constituendi que proprie respicit
artem mercatorum
...—... ad quod f. quod notatur l. bona fides S 1 ff. de po.
(titre final) Explicit tractatus de constituto et constituendo editus per
dominum Baldum
.»
(67r-68r)
BARTOLUS DE SAXOFERRATO
,
Tractatus de presumptionibus
« Presumitur contractus simulatus sine aliqua probatione in
casibus istis. Primo inter patrem et filium
...—... Presumitur quis dignus nisi probetur indignus, scilicet servus
ff. de manumiss. te.
(titre final) Expliciunt presumptiones juris composite per D.
Bartolum.
.»
(68v-70v)
JACOBUS DE ARENA
,
Tractatus de excussionibus
« Sequitur tractatus de excussionibus
. Quoniam tractatus excussionis frequens est et cotidie in
judiciis occurrit
...—... ut in auctoritate de fideis S 1 2 nota C. de pign. auctoritate
hoc si debitor.
(titre final) Explicit tractatus de excussionibus secundum Jacobum de
Arena legum doctorem egregium.
.»
(70v-75v)
JACOBUS DE ARENA
,
De fidei commissariis
« Sequitur tractatus de fidei commissariis seu executionibus
testium secumdum Jacobum de Arena.
. Quoniam commissariorum frequens et utilis est tractatus ideo de
hiis hoc ordine censeo fore tractandum videlicet in Christu
...—... qui non jurat c. de epis. et cum auctoritate sed
judex.
(titre final) Jacobus de Arena. Explicit tractatus commissariorum per
Jacobum de Arena legum doctorem egregium.
.»
(75v-83r)
BARTOLUS DE SAXOFERRATO (?)
,
Tractatus de questionibus
« De questionibus plenius tractaturus videndum est quid sit
questio et que persona
...—... ut c. de feriis vel dies festus.
(titre final) Explicit tractatus de questionibus compositus per dominum
Bartolum de Saxoferrato.
.»
(83v-90r)
BARTOLUS DE SAXO FERRATO
,
De officio judicis
« Memorie judicis qui in tribunali quolibet preest occurrunt infra
scripta servanda circa cognitionem et dicisionem causarum
quarumlibet
...—... ille qui prescripsit restituere de jure poli.
»
(90v-99v)
Alique nominales cautele
« Infrascripte sunt alique nominales
cautele
. Si litigas cum aliquo tutore sis cautus opponere ipsum non esse
tutorem et si pronuntiabitur tutor fac quod judex
...—... »
(100r-127v)
NEPOS DE MONTE ALBANO
,
Libellus fugitivus super Causarum exercitiis
« Incipit libellus figitivus per
. Cum plures libelli supra causarum exercitiis a predecessoribus
nostris facti fuerint
...—... de annali exceptione l. i. S ad hoc in fine.
(titre final) Explicit libellus fugitivus.
. (colophon) Finitus est die via mensis septembris (6 septembre).
»
(127v-130v)
WILLELMUS DE CAVEO
,
Tractatus de citatione
« Sequitur tractatus de citatione secundm Willelmum de
Caveo.
. Et quia citatio est principium ordinis judiciarii et fundamentum
ut justi de
...—... sue procurandum tales non habent privilegium revocandi
domum.
(titre final) Explicit tractatus de citatione. Deo gratias.
Amen.
.» Ff. 131r-v blancs.
(132r-144v)
FREDERICUS DE SENIS
,
Tractatus de permutationibus dignitatum et beneficiorum
«
Incipit tractatus de permutationibus dignitatum et beneficiorum
cum suis questionibus et solucionibus. Et primo sequuntur
rubrice.
. » Traité avec des additions de Lapi de Podio Boniti.
(132ra-132va)
Rubrice
« Primo an permutatio facta per ordinarium de beneficiis
reservatis per papam valeat
...»
(133r-144v)
,
Tractatus de permutationibus
« Quia circa materiam permutationis beneficiorum plura dubia
concurrunt hodie super quibus appeto declarari
...—... et ex hiis similibus utroque et utrobique. Lapus de
florentia.
(colophon) Explicit tractatus de beneficiorum permutatione editus et
scriptus Mo CCCCo XXXIIo xx die mensis junii (20 juin 1432) etc.
Qui dicitur domini Frederici de Senis directus domino Lapo de Podio
Bonici qui fecit additiones que superius sunt descripte. Tractatus
ejus domini Frederici non est sic extensus ut iste Lapus eum
extendit sed magis brevis est.
»
(145r-146v)
Alique glose singulares
« Nota glosam singularem in L. origine C.
...—... si furmentum s 1. ff. de reverendi.
(titre final) Expliciunt alique glosse singulares in corpore
juris.
.»
(146v-149r)
Tractatus de bonorum possessionibus
« Tractatus de bonorum possessionibus
. Lucita brevitate de bonorum possessnionibus quatinus pertinent
ad nos hereditates et successiones de jure civili persequi et nunc
permitto
...—... edictum quo predicto modo ordinantur successione.
(titre final) Finitus est tractatus quem ad petitionem multorum
honorabilium sociorum compositum Neapolim sed valde incorrectus
est in multis.
.»
(149v-153v)
BARTOLUS DE SAXOFERRATO (?)
,
Quedam utilia circa materiam testium
«
Infrascripta sunt quedam utilia circa materiam testium
. Sufficit testem esse bone conditionis et qualitatis tempore
quoad acttum adducitur ut L. i. C de testa.
...
—... »
(153v)
Carmen
« Judicii seriem si forte scire laboras
...—... Credita que noluit jure petitor habet.
(titre final) Explicunt quedam carmina facta qualiter debet formari
libellus. Rex venit in pacem Christus et homo factus est.
.»
(154r-156v)
Alique glose singulares circa contractus
« Nota aliquas glosas singulares circa contractus
. Stipulatio facta per ziferas vel par A. et B. non
valet
...—... Ille casus in difficilis ff de liberis et postu.
»
(157r-159r)
BARTOLUS (?)
,
Tractatus de arbitris
« Incipit tractatus de arbitris secundum dominum Bartolum.
. Tractaturus de arbitris. Primo videndum est quis potest esse
arbiter et est sciendum quod potest esse homo liber pater
familias
...—... possit corrigi et reformari de consuetudine tum tale pactum nil
operatur. Laus Christo.
»
(159r-162v)
JACOBUS DE ARENA
,
Tractatus super materia expensarum
« Incipit tractatus super materia expensarum que fiunt in judiciis
composite per dominum Jacobum de Arena de Parmma legum doctorem
solempnissimum.
. Expensarum que fiunt in judiciis quandoque fiunt habetur ratio
in principio quandoque in medio cause quandoque in fine.
...—... volumus et extra de appellatione C ut debitus.
(titre final) Compositus fuit suprascriptus tractatus de expensis que in
judiciis fiunt per solempnissimum magistrum doctorem dominum Jacobum
de Arena de Parma cujus anima requiescat in pace amen.
.»
(162v-166r)
BARTOLUS DE SAXOFERRATO
,
Tractatus de armis et insignis
« Sequitur tractatus de armis et insignis.
. Horum igitur de insignis et armis que quis poterit in vexillo et
clipeo deferre
...—... nobis veniam peccatorum modrum pie remittens. Amen.
(titre final) Compositus est supradictus tractatus per subtilissimum legum
doctorem Bartolum de Saxoferrato.
. (colophon) Finitus anno xxxv post festum Nicolai die sabbato.
»
(166r-167v)
JOHANNES ANDREAE
,
Tractatus de privilegiis clericorum
« Nota quod tria sunt privilegia principaliter clericorum
cujuscumque ordinis. Primum est quod si quis in clericum vel monachum
vel conversum
...—... vel rei vendicatione de jure canonico vel prejudiciali
Innocentii pape de sententia excommunicationis c. ut fame in apparatu
suo.
(titre final) Suprascriptum tractatum compilavit dominus Johannes Andree
etc.
.»
(167v-168v)
BARTOLUS DE SAXOFERRATO
,
Tractatus de exbannitis
« Sequitur tractatus de exbannitis
. Primo quero an exbannitus possit agere contra aliquem suum
debitorem vel sue rei detentatorem
...—... dixi in L. cum multipliciter ff. s.v. materia.
(titre final) Explicit tractatus Bartoli de exbannitis. Deo
gratias.
.»
(168v-173v)
BALDUS DE PERUSIO
,
Tractatus de tabellionibus
« Tractatus de tabellionibus quorum officium frequentater tam in
judicialibus quam in extrajudicialibus. Quero primo quis possit creare
tabelliones.
...—... sed si emancipati potest articulo i. impuberem S 1, e
ti.
(titre final) Explicit tractatus de tabellionibus editus per famosum in
utriusqye juris doctorem dominum Baldum de Perusio.
.»
(173v-174v)
BARTOLUS DE SAXOFERRATO
,
De positionibus
« De positionibus
. Ut enim advocatus rei instruatur quibus modis actorum positiones
repellat attendat diligenter quod sex sunt modi quibus
penitus
...—... et extra de rei scriptis t. ab excommunicata.
(titre final) Bartolus de Saxoferrato legum dictor excellentissimus. Deo
gratias.
. (colophon) Finitus die beati Thome apostoli anno xxxv.
»
(174v-175v)
ODOFREDUS DE DENARIIS
,
Questio de dotibus
« Si vis scire quando pater teneatur de dote uxoris filii et
quando non et inquantiù est et quando ipse filius, dicas quod
quandoque ipse recipit dotem
...—... ut L. ii de dote prelegis cum quibusdam. Igitur so.
(titre final) Jacobus de Arena et sic est finis.
.»
(175v-177v)
MATHAEUS DE MATESLANIS
,
Tractatus super materiam opinionum
« Incipit tractatus per dominum Matheum de Mateslanis super
materiam opinionum.
. In Christi nomine Amen. Incipit quidam tractellus super elctione
opinionis verioris inter opiniones doctorum propter quas solent multum
turbari studentes
...—... tunc quid sit juris dic ut collegi potest ex tractatu
extensione qui est alius et de per se dstinctus.
(titre final) Explicit tractatus electionis opinionum per dominum Matheum
de Mateslanis.
.»
(177v-181v)
MATHAEUS DE MATESLANIS
,
Tractatus extentionis per eumdem compositus
« Incipit tractatus extentionis per eundem compositus
. In Christi nomine, amen. Tractatus extensionis juris civilis et
canonici qui videtur esse multum utilis studentibus et practicantibus.
Circa extentionis materiam
...—... contraria plene dicam in alio tractatu distinctio de per
se.
(titre final) Explicit tractatus extensionis per dominum Matheum de
Mateslanis utriusque juris doctorem.
.»
(181v-184r)
LAMBERTINUS DE RAMPONIBUS (PS. BARTOLUS DE SAXOFERRATO)
,
Tractatus de consiliis habendis per assessores
« Sequitur tractatus de consiliis habendis per assessores
compilatus per dominum Bartolum de Saxo Ferrato
. Circa practicam consiliorum habendorum per officiales et
assessores quoniam sepe questiones occurrunt sive oriuntur ita
teneatur
...—... et hec circa hanc materiam tam brevitatis
sufficiant.
(titre final) Explicit tractatus de consiliis habendis per assessores
compilatus per Bartolum de Saxoferrato.
.»
(184r-185v)
BARTOLUS DE SAXOFERRATO (ODOFREDUS ?)
,
Tractatus de percussionibus vulnerum
« Sequitur tractatus de percussionibus vulnerum ex quibus moritur
quis ex intervallo an ex illis mortuus esse dicatur per dominum
Bartolum
. Super hoc frequenter materia dubitationis emisit, ecce aliquis
percussus ab aliquo moritur
...—... ut in dicto S divus et l. lege, S cum quidem secundum Odof.
Bartolus legum doctor credo quod hic tractatus non sit completus sed
deficiunt forte sex columpne.
(titre final) .» Ff. 186r-188v blancs
(189r-204v)
Tractatus de actionibus et interdictis
« Quoniam que brevi compendio enarrantur tedium non generant sed
facilius memorie commendatur ad aliqualem notitiam actionum
...—... quoniam de simo ad aures facit.
»
(204v-208v)
BERNARDUS DORNA
,
Summa de libellis et conceptione libellorum et summarum
« Quoniam nephanda homini calliditas adeo pullulavit, quod
communia penitus fides
...—... tamen actione negativis gestis ubi
» Ff. 209v-210v blancs
(211r)
Enumeratio
« Item tractatus Johannis Calderini de ecclesiastico
interdicto
...—... Item tractatus de permutatione beneficiorum
» Liste partiel des traités contenus dans le Saint-Omer 539.
(211va-212ra)
Enumeratio questionum
« sic continet infrascriptas questiones
. Quid si unus ex fratribus vivo patre aliquid
atque
...»
(212v-213r)
« . Nota quod brevioribus probatio per unum testem
ydoneum
...» Notes.
Ascheri, Mario. 1980. “'Consilium sapientis', perizia medica e 'res iudicata': Diritto dei 'dottori' e istituzioni comunali.” 1980. Proceedings of the Fifth International Congress of Medieval Canon Law, Salamanca, 21-25 September 1976.
Città del Vaticano :
Biblioteca Apostolica Vaticana.
pp. 533-579.
Calasso, Francesco. 1965. “Bartolo da Sassoferrato.” 1965. Dizionario biografico degli Italiani.
Rome :
Istituto della Enciclopedia italiana.
VI,
pp. 5-34.
Campitelli, Adriana. 1964. “Il 'Tractatus de cicatricibus' di Francesco Albergotti attribuito a Bartolo da Sassoferrato.” Annali di storia del diritto.
(8): pp. 269-288.
Cavallar, Osvaldo. 1999. “Agli albori della medicina legale: I trattati "De percussionibus" e "De vulneribus".” Ius commune. Zeitschrift für Europäische Rechtsgeschichte.
(26): pp. 27-89.
Dolezalek, Gero R. 2012. “Manuscripta juridica.”
Dolezalek, Gero R. 1972. Verzeichnis der Handschriften zum römischen Recht bis 1600. Materialsammlung, System und Programm für elektronische Datenverarbeitung.
Frankfurt am Main :
Max Planck Institut.
Feenstra, Robert. 1961. “Bartole dans les Pays-Bas, anciens et modernes.” 1961. Bartolo da Sassoferrato, studi e documenti per il VI centenario.
Milan :
Giufrè.
pp. 173-281. Università degli studi di Perugia.
Huxtable, Michael J. 2011. “Aspects of armoreal colours and their perception in medieval litterature.” 2011. New Directions in Colour Studies.
Amsterdam :
John Benjamins.
pp. 191-204.
Livesey, Steven J. 2019. Science in the monastery. Texts, manuscripts and learning at Saint-Bertin. SCIENCE IN THE MONASTERY.
S.l. :
BREPOLS PUBLISHERS.
Maffei, Domenico. 1966. “Il "Tractatus percussionum" pseudobartoliano e la sua dispenza da Odofredo.” Studi senesi.
(78): pp. 7-18.
Murano, Giovanna. 2005. “Ricerche sul «Libellus fugitivus».” Aevum.
(79): pp. 417-460.
Seckel, Emil. 1967. Beiträge zur Geschichte beider Rechte im Mittelalter.
Hildesheim :
Olms.
Boeren, Petrus Cornelis. 1970. Catalogue des manuscrits des collections d'Ablaing et Meijers.
Leiden :
Bibliotheca Universitatis Lugduni Batavorum.
Codices manuscripti. 12,